Termometre Kalibrasyonu Nasıl Yapılır ? Sıcaklık, belki de en yaygın olarak ölçülen fiziksel parametredir. Günümüzde, sıcaklık ölçümü değişik yollardan yapılabilmektedir. Ölçme için değişik opsiyonların bulunması, doğal olarak, bazı soruları beraberinde gündeme getirmektedir. Sıcaklığı nasıl ölçebilirim? Ölçümlerim ne doğrulukta? Sıcaklığı ölçmek için en iyi cihaz nedir?
Sıcaklık ölçümü gereksinimi olduğu zaman yukarıda belirtilen genel sorularla karşılaşırız. Sıcaklık ölçmek için değişik ölçüm cihazları kullanılır: Sıvılı cam termometre , ısılçift (TC), termistör, direnç sıcaklık detektörleri (RTD), platin direnç termometreleri (PRT), standard platin direnç termometreleri (SPRT). Bu yazımızda sıcaklık ölçümünde kullanılan elektronik ölçüm cihazları üzerine odaklanarak, karşılaşacağımız sorunlara, yanıt bulacağız.
Sıcaklığı ölçülecek yüzeye, sıcaklık sensörü temas ettikten sonra, sıcaklık dengelenmesi için bir süre beklemek gereklidir. Termometrenin ölçüm yapılan sıcaklıkta dengeye gelmesi için, prob yeterli bir derinliğe daldırılmalıdır. Bazı termometreler daha fazla daldırma derinliğine ihtiyaç duyarlar. Genelde hassas termometreleri, sıvı veya kuru banyo içine yaklaşık 15 cm derinliğe daldırmak gerekir, belirtilen daldırma derinliği prob çapı ile orantılı olarak değişiklik gösterir. İyi bir ölçüm doğruluğu ve denge elde etmek için, sıcaklığı ölçülecek sıvının karıştırılması gereklidir. Prob ve katı yüzeyler arasında oluşan hava kabarcıkları nedeni ile dengeye gelme süresi uzar, bu durumda probu daha derine daldırmak gerekir.
Sıcaklık sensörlerinin kalibrasyonu için en yaygın yöntem, sıcaklık sensörlerini bulundukları yerden sökerek, kuru banyolara ya da mikro-banyolara daldırmaktır. Bu kalibratörler ile geniş bir aralıkta, kararlı bir sıcaklık ortamı sağlayıp, kalibrasyonu yapılan sensörün ve referans termometrenin ölçtüğü sıcaklıkları, yüksek doğruluk sağlamak için karşılaştırabilirsiniz. Alternatif olarak, sıcaklık sensörlerini bulundukları yerden sökmeden de kalibre edebilirsiniz. Bu durumda ya kalibrasyonu yapılacak sensörün bulunduğu ortama ya da yakınındaki termometre kılıfına referans termometre tatbik edilir.
Derin dondurucuların, fırınların, iklimlendirme kabinlerinin sıcaklık doğrulamaları ve ayarları için, termometre doğrudan bu cihazların içine yerleştirilir, performansı doğrulamak için birkaç saat süre ile sıcaklık verilerini kayıt etmek gerekir. Aynı zamanda, ortalama, maksimum, minimum ve standard sapma gibi istatistiksel değerler, gerekli durumlarda kayıt edilir.
Problar metal blok banyoya daldırılacaksa, probun girebileceği en küçük çaplı delik kullanılmalı, probun boyu yeterli ise hazne dibine oturmalıdır. Probun boyu kısa ise, referans termometrenin de (montaj standı veya kelepçe kullanılarak) aynı derinliğe kadar yerleştirilmesi sağlanmalıdır.Referans termometre ile kalibre edilen prob, mümkünse aynı çap üzerindeki (isotermal) deliklere daldırılmalıdır.
Transmitterin bağlantı şekli (üzerindeki etiket veya kullanıcının göndereceği kılavuzdan) belirlenir. Genelde transmitter üzerindeki 2, 3 veya 4 terminalin kullanıldığı 3 tip bağlantı şeklinden biri kullanılır.
Transmitter beslemesi için ayarlı regüle kaynak (uygun gerilime ayarlanarak) kullanılır. Transmitterin (sıcaklık birimleri cinsinden) ölçme aralığı, lineer olarak genellikle 4…20mA, 0…20mA, 0…10V çıkış sinyaline denk düşer. Bu çıkış sinyali, multimetre veya proses kalibratörü kullanılarak okunacaktır.
Tüm düzenek hazırlandıktan sonra cihazlar açılarak 30 dk ısınması için beklenir. Kalibrasyon sırasında, uygulanan sıcaklık değerine karşılık transmitterin çıkış sinyalinin elektriksel değeri okunacaktır.
Kalibrasyon noktaları, termometrenin alt ve üst ölçme sınırları dikkate alınarak eşit aralıklı tercihan 10 nokta (eğer 5 nokta kullanılacaksa ölçme aralığının %10, %30, %50, %70, %90’ı uygun olur) olarak belirlenir. Kullanıcı özel noktalar bildirmişse 3 noktadan az olmamak şartıyla bu noktalarda işlem yapılır.
Sıcaklık banyosu uygun değere set edilir. Banyo set değerine ulaştıktan sonra 20 dakikadan kısa olmamak şartıyla stabilizasyon için beklenir . Bekleme süresinin sonunda banyonun kararlı olduğu gözlendiğinde referans ölçü aletinden okunan “doğru değer”e karşılık kalibre edilen termometreden okunan “gösterge değeri” kaydedilir. Banyo kararlı halde beklemekteyken 5 dk ara ile ölçümler 3 kez tekrarlanır.Max. kalibrasyon değerine ulaşılana kadar her set değerinde tekrar edilir.
Ölçme skalası içinde 0 °C noktasını içeren tüm termometreler için buz noktası termosu, kristalleşmiş küçük taneli buz (kar) ile doldurulup karıştırılarak buz banyosu elde edilir (kabın içinde sıvı halde su ile kar karışık olmalıdır). Burada ölçüm alınırken referans termometre kullanılmaz.
Rezonans Kalibrasyon, ölçüm cihazları kalibrasyonu alanında uzmanlaşmış sistemiyle , basınç kalibrasyonu , sıcaklık kalibrasyonu , elektriksel kalibrasyon , boyutsal kalibrasyon , terazi , tork kalibrasyonu ve medikal cihaz kalibrasyonu hizmetleri sunmaktadır. Laboratuvar ve yerinde kalibrasyon seçeneklerimiz ile ölçümlerinizin doğruluğunu güvence altına alın. Güvenilir ve hassas kalibrasyon çözümleri için hemen bizimle iletişime geçin.
