MENİSKÜS HASTALIĞI VE TEDAVİSİ
Menisküs, diz eklemindeki C şeklinde kıkırdaktır. Her iki dizde iki tane bulunur. Diz eklemini koruyucu görevleri vardır. Vücudun neredeyse bütün ağırlığını taşyan diz ekleminde sürtünmeyi önleyici ve aynı amortisörler gibi şok emici özelliği vardır.
Bu kıkırdakların çeşitli sebeplerden dolayı zedelenmelerine, yırtılmalarına, ezilmelerine menisküs lezyonları ismi verilir.
Menüsküs Nasıl Tedavi Edilir
Menisküste zedelenen bölgenin yeri önemlidir. Menisküslerin iç kısmının kanlanması çok iyi olmadığı için buradaki yaralanmaların iyileşmesi daha zordur. Dış kısımdaki alanın ise kanlanması daha iyidir ve daha kolay iyileşir.
Menisküs yaralanmasının akut safhasında dizde ağrı ve şişlik belirgindir. Bu durumda şişliğin inmesi ve ağrılığın azalması için aralıklı soğuk uygulama, bacağın altına yastık konularak hafif kaldırılması, hareket kısıtlaması ve ağrı kesiciler faydalı olacaktır.
Dizin yapısının bozulmadığı, ek anatomik bozuklukların olmadığı durumlarda destekleyici bandaj, dizlik verilebilir ve sportif faaileyetler bir süre kısıtlanabilir. Fizik tedavi ile uyluk kasları kuvvetlendirilerek dize binen yük dengelenebilir ve menisküslerin ileri hasarı önlenerek dokunun iyileşmesine fırsat verir. Örneğin;
Hastanın kemik yapısı sağlam. Bağ dokusu sağlam. Kan dolaşımı iyi. Ama menüsküs var.
Bu durumda % 90, hastanın tedavisi için ameliyat düşünülmez.
Normal bir tedaviyle bile hasta iyileştirilebilir. Belirli egzersizler yapılarak hasta iyileştirilebilir.
Böyle bir durumda, hastaya akupunktur tedavisi uygulandığında, iyileşme süreci hızlanır ve çok daha iyi sonuç elde edilir.
Bazı durumlarda cerrahi müdahele gerekebilir. Menisküs yırtığının yeri, şekli, beraberindeki kas, lif incinmeleri ameliyat kararını etkileyen faktörlerdir. Ayrıca konzervatif tedaviye rağmen ağrının devam etmesi ve günlük aktiviteleri önemli derecede etkilemesi de ameliyat kararını etkileyebilir.
Ameliyatta, eğer menisküs yırtığının olduğu yerin kanlanması iyiyse yırtık dikilir ve iyileşmesi beklenir. Kanlanması yetersiz olan bir bölgede yırtık oluştuysa, dikilse bile iyileşmesi çok zor olacağından menisküsün hasarlı kısmı çıkartılır. Sağlam doku korunmaya çalışılır. Çok nadir durumlarda menisküsün tamamı çıkartılır. Böyle bir durumda menisküsün sürtünmeyi önleyici, şok emici özelliği ortadan kalktığı için eklemde zamanla kireçlenme oluşur.
Vücudumuzda uyluk kemiği ile bacak (ti-bia) kemiklerinin birlikte meydana getirdiği ekleme diz eklemi denir. Çok kuvvetli ve sağlam bağlardan yapılmış olmasına karşılık taşıdığı yükün fazlalığı ve çalışması esnasında uğradığı gerilimlerin çokluğu sebebi ile özellikle sporcularda önemli tehlikelerle karşılaşan bir eklemdir. Diz de dirsek gibi tek eksenli bir eklemdir.
Femur ile tibia arasında sağ ve solda iki yarım ay şeklinde menisk denen bir kıkırdak bulunur. Eklem bir kapsül ile çevrilmiş iç ve dış kapsül ligamentleri ve çapraz ligament denen bağlarla kuvvetlendirilmiştir. Diz tam açıkken bu çapraz bağlar en gergin durumda bulunurlar. Önde patella bağı denen bağ, kalçanın dört başlı kasının diz önünden geçen ve tibia’ya yapışan kirişidir. Patella denilen diz kapağı kemiği ise bu kiriş içinde yer alan susamsı (sesamoid) bir kemiktir. Bu kiriş dizin bükülme halinde iken gerilir.
Diz eklemini yapan elemanlar arasında en çok zedelenen menisk denilen yarım ay şeklindeki iç ve dış kıkırdak disklerdir. Genellikle bu kıkırdak disklerin kapsülleri yırtılır ve ince olan orta parçaları eklem içine uzanarak onu düz tutulamcyacak şekilde kenetleyebilir. Halk arasında menisküs denilen hastalık yük altında kalan dizin bükülmesi sonucu oluşan disk yırtıl-masıdır. Ağrı, şişlik ve hareketin kısıtlı olması gibi belirtileri vardır. Tedavi için istirahat, anestezi altında eklemin yerine getirilmesi, baskı bandajı faydalıdır. Yırtık fazla ise veya tekrar meydana geliyorsa, kıkırdağın ameliyatla alınması (menisküs ameliyatı) gerekebilir.
