Kumpas Kalibrasyonu Nasıl Yapılır ? Bir kumpasın doğruluk performansı, skalanın kalitesine ve doğruluğuna sürgü yüzeyinin doğrusallığına ve ölçü ağızlarının düzlemselliğine bağlıdır.Kumpasın bu özellikleri kontrol edilerek standartlarda belirtilen özelliklerde olup olmadığı kontrol edilir. Kumpas mutlaka temizlenmelidir. Kumpas vazelinlenmiş ise çözücü bir madde (saf alkol, aseton) ile iyice temizlenmeli üzerinde yağ kalmamasına dikkat edilmelidir. Alkol ve aseton ile skala temizlenmemelidir aksi takdirde rakamlar silinebilir.Kumpas temizlendikten sonra ortam sıcaklığına uyum sağlayabilmesi için ölçüm yapılacak ortamda bir gün bekletilmelidir.
-Kumpasın gövdesinde hasar, çapak ve korozyon, ayrıca eğilme olmaması gerekir.
-Eğer kumpasta mıknatıslanma var ise demagnetize cihazı ile manyetikliği giderilir.
-Kumpas dijital ise bu işlemden önce pilleri mutlaka çıkartılmalıdır.
-Verniyer ölçüm gövdesi üzerinde ölçme aralığı boyunca serbestçe gidip gelmelidir.
-Gövde ve verniyer skalasındaki ölçüm çizgileri ve rakamları okunaklı olmalıdır.
-Ölçüm aralığında tüm çizgiler düz, keskin hatlı ve eşit aralıklı olmalıdır.
-Dış çap, iç çap ve derinlik ölçme çubuğunun ağızlarında hasar bulunmamalıdır.
-Derinlik çubuğu düz olmalı ve üzerinde eğilme olmamalıdır.
-Kumpasın sabitleme vidası sıkıldığında verniyerde ölçü değişikliği olmamalıdır.
-Sıfır konumunda derinlik ölçüm çubuğunun konumu kontrol edilir..
Kalibrasyonda Kullanılacak Teçhizat ve Cihazlar
•Referans Mastarlar (Johnson Blok Mastarlar)
•Halka Referans Mastarları
•Granit Pleyt
Kalibrasyon İçin Gerekli Ortam Şartları
İkinci seviye laboratuarlarda kumpas kalibrasyonu için tavsiye edilen
ortam şartları: sıcaklık 20° ± 1°C, Nem %50 ± 20 RH
Kumpas kalibrasyonu farklı boydaki mastar blokların veya kontrol mastarını kumpas ile ölçümü yapılarak gerçekleştirilir.Ölçüm sırasında eldiven takılması kullanılacak olan referans setin korunmasını ve referans
bloklarının sıcaklığının yükselmesini engelleyecektir. Ölçüm yapılırken seçilen referans standartlardan her biri için en az üç ölçüm alınmalıdır. Böylece ölçümün güvenirliliği artırılarak muhtemel tekrarlanabilirlik hatası hesaplanabilir.
Referans halka mastarının çapı veya mikrometre ağızları ile elde edilen bir boyut, kumpasın iç çap çeneleri ile ölçülür. Farklı noktalardan en az üçer ölçüm alınarak bu kalibrasyon gerçekleştirilir. İç çap ölçümlerinde
VDI/VDE/DGQ 2618 Blatt 9.1’ da iç çap ölçümleri için normal ağızlı kumpaslarda 20 mm’lik halka mastar, ince ağızlı kumpaslar için 4mm’lik halka mastar tavsiye ediyor. Bu ölçüm için verilen tolerans değerleri ise
dış çap dış çap ölçüm sapma değerleri üzerine 20μm ekleyerek bulunur.
Derinlik ölçme mili kalibrasyonu yine mastar blokları ile yapılır. Mastar bloklarından biri derinlik boyut standardı, biri de zemin olarak kullanılır. Ölçüm yapılacak blok zemin olarak kullanılacak bloğun üzerine
yerleştirilir. Kumpasın arka yüzeyi ölçüm yapılacak bloğun üzerine 90° olacak şekilde yerleştirilir. Derinlik ölçme mili ise zemindeki bloğa değene kadar aşağıya indirilerek ölçüm yapılır. Yine her blok için üç
ölçüm alınmalıdır. Bu ölçüm için verilen tolerans değerleri ise dış çap ölçüm sapma değerleri üzerine 20μm ekleyerek bulunur.
Ölçümlerden sonra ölçülen değerin, referans değerden çıkartılması ile elde edilen sapmalardan en büyüğü pozitif sapma ile en büyük negatif sapmanın (yu) mutlak değer toplamları bize toplam sapmayı verir. Toplam sapma eski standartlarda , yeni standartlarda “hata sınırı” olarak adlandırılmaktadır. Sapma olarak bulunan değer standartlarda verilen değerler ile karşılaştırılarak cihaz değerlendirilir.
Kalibrasyon özellikle akredite kurumlar tarafından yapılması gereken, test ve analiz işlemlerinde kullanılan ekipmanların gerçek değerlerinin bilinmesi ve sonuçların doğruluğundan emin olunabilmesi açısından önemli bir ve gerekli bir işlemdir.Test ve analizlerde kullanılan deney, muayene, tasarım, ar-ge cihazları kalibre edilmelidir. Kalibrasyonlu cihazların kullanılması sonuçların doğru şekilde elde edilmesini sağlamaktadır.
Test ve analiz cihazları karar verme aşamalarında ve kritik sonuçların hesaplanmasında kullanıldıkları için akredite, alanında yetkili ve bilgili kurumlarca kalibre edilmelidir.
Kalibrasyon belirli periyotların dışında şu durumlarda da gerçekleştirilmelidir:
Rezonans Kalibrasyon, ölçüm cihazları kalibrasyonu alanında uzmanlaşmış sistemiyle , basınç kalibrasyonu , sıcaklık kalibrasyonu , elektriksel kalibrasyon , boyutsal kalibrasyon , terazi , tork kalibrasyonu ve medikal cihaz kalibrasyonu hizmetleri sunmaktadır. Laboratuvar ve yerinde kalibrasyon seçeneklerimiz ile ölçümlerinizin doğruluğunu güvence altına alın. Güvenilir ve hassas kalibrasyon çözümleri için hemen bizimle iletişime geçin.
